Het belang van substraten en potgronden
Substraten:
de basis van gezonde teelt
Substraten en potgronden spelen een cruciale rol in de teelt van planten, groenten en bomen. Ze bieden stabiliteit, voedingsstoffen en een gecontroleerde omgeving voor groei. De belangrijkste functies van substraten zijn:
- Waterregulatie: Substraten helpen bij een gelijkmatige verdeling en vasthouden van water.
- Voedingsstoffen: Substraten zorgen voor de juiste balans van mineralen en micro-organismen.
- Duurzaam groen: Substraten worden niet alleen in de tuinbouw, maar ook in stedelijke vergroening en consumentenproducten gebruikt.
Uitdagingen en verduurzaming
Traditioneel bestaan substraten grotendeels uit veen, vanwege de uitstekende eigenschappen voor plantengroei. Maar veengebruik leidt tot CO₂-uitstoot en biodiversiteitsverlies. Daarom werken bedrijven, wetenschappers en overheden samen om alternatieve, hernieuwbare grondstoffen te ontwikkelen, zoals:
- Kokosvezel (Een restproduct uit de kokosindustrie, hernieuwbaar en duurzaam)
- Houtvezel (Lichtgewicht, goed waterhoudend vermogen, afkomstig uit duurzame bossen)
- Schors en compost (Circulaire grondstoffen uit de biomassa- en afvalverwerkingssector)
- Geteeld veenmos (Sphagnum; een veelbelovend alternatief dat CO₂ kan vastleggen en bodemerosie tegengaat)
De toekomst van substraten
Met de transitie naar meer hernieuwbare grondstoffen streven we naar een toekomst waarin substraten zowel duurzaam als effectief blijven. Het convenant helpt om deze omslag versneld te realiseren, zonder concessies te doen aan de kwaliteit en veiligheid van groeimedia.
Hierbij wordt ingezet ingezet op het reduceren van milieu-impact. Daarvoor is een goede footprint berekening cruciaal. In het convenant is ervoor gekozen om te kiezen voor een LCA volgens het zogenaamde Product Environmental Footprint (PEF-model) zoals ontwikkeld door Growing Media Europe.
Een complexe transitie
De transitie naar meer hernieuwbare grondstoffen is een uitdaging. Want het gaat om de beschikbaarheid van grote volumes geschikte grondstoffen die functioneel en veilig moeten zijn. Dit vraagt tijd en onderzoek. Om die redenen zijn ook doelstellingen voor 2025, 2030 en 2050 afgesproken. Want een omslag per direct is onmogelijk.
Om de beschikbaarheid van hernieuwbare grondstoffen in kaart te brengen heeft de WUR een studie uitgevoerd, het rapport Basisgegevens ten behoeve van het convenant Milieu-impact potgrond en substraten is hier te vinden. Dit rapport laat zien dat in 2030 een percentage van 50% hernieuwbare grondstoffen in 2030 haalbaar moet zijn als aan bepaalde randvoorwaarden wordt voldaan.
Het rapport geeft aan dat veel onderzoek naar grondstoffen, technieken, wetgeving etc. nodig is. Hiertoe hebben partijen een soort onderzoeksagenda in de vorm van een Route- en Kansenkaart (REK) “Hernieuwbare grondstoffen voor groeimedia opgesteld. Deze REK kan gezien worden als een met partijen afgestemde agenda op het gebied van onderzoek, samenwerking en communicatie. Daarnaast is de REK een hulpmiddel voor subsidie verlenende instanties, zoals de Topsector T&U, voor het ondersteunen van onderzoek.
Hiervoor is de Route- en Kansenkaart ontwikkeld.
